Page 297 - Srednje skole - radovi

TEODORA INTRIGANTNA CARICA I NAJVEĆI SAVEZNIK JUSTINIJANA I
THEODORA INTRIGUING EMPRESS AND GRAITEST ALLY OF JUSTINIAN

Autor: MARTA MILANOVIĆ Peta beogradska gimnazija, drugi razred
Mentor: DR STANOJE BOJANIN Istorijski institut SANU

APSTRAKT

Teodora, intrigantna i kontraverzna ţena, koja se iz najniţih slojeva konstantinopoljskog društva i moralnog dna, kroz
upoznavanje hrišćanskih vrlina i vrednosti, doţivela duhovno prosvetljenje i uzdigla se do prestola najmoćnije
svetske sile svoga vremena. Iako je njena moć leţala u carskoj poziciji njenog supruga Justinijana I, neosporan je
njen uticaj na uĉvršćivanju i širenju hrišćanskog monofizitskog uĉenja, zaštiti i borbi za prava ţena u konzervativnoj
carigradskoj sredini, politiĉke odluke, koje su uticale naobnovu nekadašnjeg slavnog rimskog carstva i uslovile da
Vizantija doţivi svoje teritorijalni vrhunac... Dobrotvorka za jedne, a preterano ambiciozna, nezavisna i smela za
druge. Nije ostalo mnogo istorijskih izvora, koji govore o ţivotu i delima ove carice. Najznaĉajniji izvori koji govore
o njoj su dela vizantijskog knjiţevnika Prokopija iz Cezareje, ali zbog nenaklonosti prema carskom paru i preteranih
uveliĉavanja Teodorine i Justinijanove negativne strane, ne mogu se ni njegova dela uzeti kao potpuno pouzdana.
Teško je da će se prava slika o Teodorinoj moći, poloţaju u vizantijskom društvu i ulozi u istoijskim dešavanjima
toga vremena, ikada u celosti saznati, ali neosporno je da je ova intrigantna i neobiĉna ţena ostavila tragu u
vizantijskoj istoriji.

Kljuĉne reĉi: carica Teodora, car Justinijan, Vizantija, hrišćanstvo, monofiziti

ABSTRACT

Theodora, intriguing and controversial woman, who from the lowest layers of Constantinople‟s society and moral
bottom, through learning Christians virtues and values, lived spiritual enlightenment and raised to the throne of the
most powerful world force in her time. Although her power lied in emperor position of her husband Justinian I, there
is no doubt that she had influence on consolidation and expansion of Christian monophysitism study, protection and
fight for women rights in conservative Constantinople environment, political decisions, which affected renewal of
former glorious Roman empire and caused that Byzantine comes to its peak. Benefactress for ones, and too much
ambitious, independent and bold for others. There are not many historical sources about the life and works of the
Empress. The most important sources about her are works of Byzantines writer Procopius of Caesarea, but because of
his aversion to the royal couple and excessive magnification of Theodora and Justinian the negative side, his works
cannot be taken as totally reliable. It is unlikely that the true picture of Theodora‟s power, position in Byzantine
society and role in historical events of that time, will be ever completely discovered, but it is undisputedthat this
intriguing and unordinary woman left her mark in Byzantine history.

Key words: empress Theodora, emperor Justinian, Byzantine, Christianity, monophysitis